سطح بحث هایی که ایران در مورد خزر مطرح می کند بسیار پائین است، و حتی خزر را به مرحله خرید و فروش رسانده است

دكتر پيروز مجتهدزاده، استاد دانشگاه و كارشناس مسايل بين‌الملل، در گفت‌وگو با ايسنا، با اشاره به برگزاري اجلاس سران كشورهاي حاشيه درياي خزر و با تاكيد بر لزوم احقاق حقوق كشورمان در اين اجلاس تصريح كرد: از اين اجلاس انتظار مي‌رود كه مساله رژيم حقوقي و شكل جغرافيايي – سياسي خزر مورد بحث و تصويب قرار گيرد. چون ايران ميزبان اين اجلاس است مي‌تواند جهت گيري‌هاي آن را تعيين كند.

چهار كشور حاشيه درياي خزر به جز ايران تكليف خود را به نوعي مشخص كردند و عجله‌اي در مورد اين دريا ندارد. اما ما با طرح مطالب بي‌ربط و شكننده نظير 50 درصد، 20 درصد و مطالب غير علمي وضعيت ايران را به نقطه نامطلوبي كشانده‌ايم كه اين وضعيت نه تنها صفر بلكه زير صفر است.

ايران به دليل اينكه هيچ گونه مرز ثبت شده‌اي در سازمان ملل در مورد درياي خزر ندارد لذا نمي‌تواند در صورت تجاوز هيچ شكايتي را مطرح نمايد و وزارت خارجه كشورمان ما را بي‌مرز و دفاع كرده است.

مجتهدزاده در ادامه اظهارات برخي مقامات در مورد طولاني شدن روند مذاكرات خزر و عدم مهم تلقي شدن اين مساله اظهار داشت: آقايان درك نمي‌كنند كه نبايد مذاكرات طولاني شود؟؛ اين يك موقعيت استثنايي است كه بايد از آن استفاده شود.

بايد در اين اجلاس مشخص شود كه آيا خزر درياست يا درياچه. چرا كه هر يك قوانين خاص خود را دارد و ظاهرا همه توافق كردند كه بسان درياچه با آن برخورد شود.

بايد بحث استفاده از اين درياچه نيز مشخص شود و كشورها توافق كنند كه آيا تمام دريا مشاع است يا بخش مياني و يا اينكه تمام دريا تقسيم شود.

كشورها همگي توافق كردند كه رژيم حقوقي به صورت مشاع - تقسيم باشد؛ اما در اين صورت بايد در مورد حاشيه درياچه و عرض و پهناي آن بحث شود.

اين بحث مشاع و تقسيم شدن دريا بايد هم در مورد سطح و هم در مورد كف دريا مورد بحث قرار گيرد و در اين خصوص بايد مطابق مقررات بين‌المللي رفتار كنيم.

اين استاد دانشگاه در ادامه پيشنهاد تاسيس سازماني براي اداره امور قسمت مشاع درياي خزر را مطرح كرد و گفت: بايد براي اداره قسمت مشاع خزر سازماني تشكيل شود كه سرپرستي درآمدهاي اقتصادي و محيط زيست خزر را بر عهده داشته باشد و همچنين اين سازمان بتواند مسايل استراتژي دريا را نيز مورد مديريت قرار دهد.

روسيه ادعا مي‌كند كه خزر به ترافيك تروريسم و قاچاق مواد مخدر آلوده شده است. لذا تاكيد دارد كه نيروهاي واكنش سريع در اين دريا تشكيل شود. به اعتقاد من همين سازمان مي‌تواند فرماندهي اين نيروها را نيز بر عهده بگيرد.

هرگونه مانور نظامي يك جانبه در درياي خزر به رقابت نظامي در منطقه و زمينه سازي نفوذ آمريكا در درياي خزر منجر مي‌شود.

اين كارشناس مسايل بين‌الملل سپس اهداف روسيه در خزر را مورد بحث قرار داد و با بيان اينكه روسيه قصد دارد منابع نفتي و مسايل استراتژيك و امنيتي اين دريا را تحت اختيار خود در آورد خاطر نشان كرد: بعد از فروپاشي شوروي آمريكا قصد داشت كه جمهوري‌هاي تازه استقلال يافته را تحت نفوذ خود درآورد كه اين خود يك رقابت با طرف روسي را به دنبال داشت و در اين زمينه آمريكايي‌ها با ادعاهاي دروغ قصد داشتند كل منطقه را به هيجان درآورند.

به عنوان مثال‌ آمريكايي‌ها منابع نفتي خزر را 200 ميليارد بشكه اعلام كردند تا بتوانند سرمايه‌گذاري‌هاي خود را توجيه كند. اما پس از آن رقم را تا 10 برابر كمتر كردند و پس از آن نيز آمار و عملكردها نشان داد كه سرمايه گذاري‌ها در اين دريا قابل توجيه نيست كه نمونه آن خط لوله باكو – تفليس – جيحان است.

مجتهدزاده در عدم توجيه اقتصادي نفتي اين منطقه را گراني آن تا 10 برابر بيشتر از ساير پايانه‌هاي نفتي عنوان كرد و گفت: از نظر استراتژيك و ژئواستراتژيك آمريكا به اهداف خود رسيد و حتي براي متحدان خود نظير تركيه و اسراييل زمينه‌هاي نفوذ را فراهم كرد و چون در ابتدا روسيه نيازمند كمك آمريكا و نيز بانك جهاني بود دخالتي در اين زمينه نكرد.

اما امروز روسيه با قدرت‌ گرفتن مجدد و با توسعه سازمان‌هايي نظير شانگهاي قصد دارد نفوذ آمريكا را كمتر كند.

سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران در قبال درياي خزر داراي ايرادهايي است، و سطح بحث‌هايي كه ايران در مورد خزر مطرح مي‌كند بسيار پايين است و حتي خزر را به مرحله خريد و فروش رسانده است.

متاسفانه از طريق وابستگان دانشگاهي بحث‌هايي بي‌ربط و غير كارشناسانه مطرح مي‌شود كه امروز منبع اوليه اين طرح‌ها و مباحث voa (راديو صداي آمريكا) مي‌باشد كه قصد دارد با ملت ايران دشمني كند و با طرح بحث‌هاي 50 درصدي ملت ايران را زياده‌خواه جلوه دهد و او را محكوم نمايد.